Historia – Dom Pomocy Społecznej w Stróżach

W dworze Dunikowskich istniała Księga Gości, do której wpisywali się przyjezdni przebywający na jego terenie. Księga ta przemawia nazwiskami ciekawych ludzi. Bywały we dworze przed laty historyczne postacie. Jedną z nich był wybitny epidemiolog i bakteriolog CK Armii, emerytowany generał – lekarz Henryk Wierusz Kowalski. Staruszek – będąc rezydentem we dworze – chciał pewnego dnia zaszczepić jedną z córek państwa Dunikowskich strzykawką, nazwijmy to nie pierwszej czystości. Wobec veta pani domu obraził się twierdząc, że pół armii Franciszka Józefa nią zaszczepił i nikomu nic się nie stało. Przebywał często we dworze Jacek Malczewski. Pozostawił po sobie w księdze gości kilka rysunków. Malując portret jednego z domowników, na jego uwagę, iż podobieństwo jest znikome, oburknął „Ja maluję duszę, a nie podobieństwo”. Bywali też w Stróżach – o czym świadczą wpisy – profesorowie Tadeusz Bilikiewicz, Stanisław Kot (później ambasador RP w Moskwie i emigracyjny prezes PSL), Witold Rubczyński, Fryderyk Zoll, bywał Antonii Götz (przemysłowiec, poseł na Sejm) i Kacper Zelechowski, poeta. 18 lipca 1929 roku gościł w majątku prezydent RP prof. Ignacy Mościcki z małżonką i płk Józef Beck, który skonsternowany pytaniem pani domu o los generała Włodzimierza Zagórskiego, odpowiedział metaforycznie „Proszę się nie martwić Łaskawa Pani, jemu jest już lepiej niż nam”.

A oto niektóre z wpisów znajdujących się w Księdze Gości:

Rysunki Jacka Malczewskiego

Prezydent RP Ignacy Mościcki

W 1947 roku na mocy dekretu o reformie rolnej wydanego przez PKWN, dwór został odebrany rodzinie Dunikowskich i przekazany Wydziałowi Oświaty Rolniczej w Krakowie. Utworzono tu szkołę rolniczą, ale z powodu niskiej frekwencji została zlikwidowana. W 1951 roku Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie, Wydział Opieki Społecznej przejął dwór wraz z parkiem na cele opieki społecznej. Otwarto Dom Opieki dla Dorosłych Kobiet na 100 miejsc. W 1953 roku Dom przekształcono – używając ówczesnego nazewnictwa – na Zakład Specjalny dla Umysłowo Niedorozwiniętych Kobiet zdolnych do pracy. W latach 1953 – 1955 Zakład posiadał 80 miejsc.

W 1956 roku po remoncie budynku zwanego „czworakiem”, który wchodził w skład majątku dworskiego, zwiększono ilość miejsc dla 110 osób. W 1958 roku wygospodarowano miejsca dla dodatkowych 10 osób. Od początku działalności Zakładu opiekę nad mieszkankami, oprócz personelu świeckiego, sprawowały Siostry Zakonne ze Zgromadzenia Sióstr Albertynek. Siostry pracowały w Domu do 1987 roku.
Około 1971 roku została zmieniona nazwa placówki ze Zakładu Specjalnego dla Umysłowo Niedorozwiniętych Kobiet na Państwowy Dom Pomocy Społecznej w Stróżach. Przy Domu od początku jego istnienia do 2000 roku funkcjonowało Gospodarstwo Pomocnicze, które wspomagało działalność placówki. W 1982 roku została utworzona filia Domu w Roztoce. Mieszkało tam 60 mieszkanek, natomiast zlikwidowane zostały miejsca we wspomnianym „czworaku” ze względu na zły stan budynku. Również w 1982 roku została podjęta decyzja o budowie nowego budynku w bezpośrednim położeniu dworu oraz remoncie samego dworu. Na czas tych inwestycji mieszkanki zostały przeniesione i zakwaterowane w blokach przyszpitalnych w Tarnowie. W 1987 roku mieszkanki wróciły do Stróż do nowych, odremontowanych budynków.

Ówczesny standard mieszkalny i socjalno-bytowy daleko odbiegał od obecnych wymogów, które wprowadziło Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005 r. w sprawie domów pomocy społecznej. Sale były wieloosobowe, brakowało windy, ilość punktów sanitarnych (łazienki i WC) była nieodpowiednia, brakowało podjazdów dla osób niepełnosprawnych, itp.
Dlatego od momentu wprowadzenia w/w przepisów rozpoczęto kolejne prace nad dostosowaniem placówki do określonego standardu.

Uwieńczeniem tych starań było otrzymanie w dniu 30 listopada 2010 roku postanowienia Wojewody Małopolskiego o całkowitym zezwoleniu na prowadzenie działalności. Mimo osiągniętego standardu, nasz Dom ciągle się rozwija, aby stwarzać jak najlepsze warunki dla przybywających tutaj mieszkańców. Staramy się, aby każdy czuł się w naszym Domu jak najlepiej, tworząc atmosferę ciepła domowego, jednocześnie mając na uwadze zabezpieczanie określonych potrzeb poszczególnych mieszkańców.

Nasza placówka składa się z dwóch budynków mieszkalnych. Pierwszy z nich to zabytkowy dwór z przełomu XVIII i XIX wieku. W latach od 1914 do 1947 roku właścicielami dworu była rodzina Dunikowskich. Mieszkał tu Stefan Dunikowski wraz ze swoją żona Marią z Trzecieskich oraz dwoma córkami: Ireną i Anną. Stefan Dunikowski był oficerem WP, został rozstrzelany w Katyniu w 1941r. Dwór w czasie swojej świetności był miejscem, w którym często przebywał Jacek Malczewski tworząc szkice i obrazy, a 18 lipca 1929 roku (jak wynika z wpisu w kronice rodzinnej) gościł we dworze trzeci Prezydent Rzeczpospolitej Ignacy Mościcki. W 1947 roku na mocy dekretu o reformie rolnej wydanego przez PKWN, dwór został odebrany rodzinie Dunikowskich i przekazany Wydziałowi Oświaty Rolniczej w Krakowie. Utworzono tu szkołę rolniczą, ale z powodu niskiej frekwencji została zlikwidowana. W 1951 roku Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie, Wydział Opieki Społecznej przejął dwór wraz z parkiem na cele opieki społecznej. Otwarto Dom Opieki dla Dorosłych Kobiet na 100 miejsc. W 1953 roku Dom przekształcono – używając ówczesnego nazewnictwa – na Zakład Specjalny dla Umysłowo Niedorozwiniętych Kobiet zdolnych do pracy. W latach 1953 – 1955 Zakład posiadał 80 miejsc.